آشنایی با فیدیک (فیدیک چیست؟)

فیدیک (FIDIC) نهادی بین المللی است که برگرفته از عبارت فرانسوی Fédération Internationale des Ingénieurs-Conseils می باشد و به معنی فدراسیون بین المللی مهندسان مشاور است. عمده شهرت و اعتبار فیدیک بواسطه فعالیت در زمینه تبیین و تعریف قراردادهای صنعت ساخت و ساز در سطح بین الملل می باشد.

فیدیک مخفف چیست؟ و چه خدماتی دارد؟

فیدیک مخفف عبارت   Federation international desingeniers conseil (FIDIC) است. و به عبارت بهتر    International federation of consulting engineers   در حیطه خدمات آن است.

فیدیک، اتحادیه بین المللی مهندسان مشاور می باشد که از اتحادیه های مهندسان مشاور کشورهای مختلف تشکیل شده است و با گروه بین المللی پیمانکاران نیز همکاری دارد. شایان ذکر است فیدیک، درجهت اعتلای کار مهندسان مشاور فعالیت دارد و برای کارهای خدمات مشاوره دستور العمل و راهنماهای مختلفی تهیه و منتشر می کند.

درباره فیدیک :

فیدیک که برگرفته از حروف اول “فدراسیون بین المللی مهندسان مشاور” به زبان فرانسوی است، در سال ۱۹۱۳ با مشارکت فرانسه و سویس و بلژیک تأسیس شد. در حال حاضر ۷۵ انجمن ملی کشورهای مختلف بخش خصوصی در فیدیک عضویت دارند که به عنوان یک نهاد حرفه ای غیردولتی و غیرانتفاعی ( NGO ) معرف صنعت مهندسی مشاور در سطح جهانی است و در راستای رسالت حرفه ای خود از منافع شرکت هایی که خدمات دانش محوری در زمینه سازندگی و محیط زیست ارائه می کنند، پشتیبانی می کند.

لازم به ذکر است، از هر کشور فقط یک انجمن می تواند، به عضویت فیدیک درآید. شرکت هایی که در این انجمن های ملی عضویت دارند، به عنوان اعضای فیدیک تلقی شده و می توانند از مزایای آن از جمله قراردادن لگوی فیدیک در سربرگ های شرکت خود استفاده کنند.
فیدیک به وسیله هیأت مدیره ۹ نفره که همه ساله در مجمع عمومی سازمان های ملی مهندسان مشاور انتخاب می شوند، اداره می شود و رئیس هیأت مدیره آن به مدت ۲ سال انتخاب می شود.

عمده فعالیت های فیدیک را موضوعات فرهنگی، آموزشی ( خدمات مدیریت شرکت های مهندسی)، تهیه قراردادها، آئین نامه های مربوط به خدمات مهندسی و همچنین توجه به مسائل و مسؤولیت اجتماعی نظیر شرافت حرفه ای، حفاظت از محیط زیست، مصرف بهینه انرژی و … که منتج به طراحی و توسعه پایدار می گردد، تشکیل می دهد.

فیدیک همچنین طی سال های اخیر جهت آموزش جوانان اعضای فیدیک و آشنایی آنان با مسؤولیت های اجتماعی جهانی شدن توسعه پایدار و هماهنگی و ارتقای سطح اطلاعات و ارتباطات فنی و حرفه ای، فعالیت های قابل توجهی را در سطح جهانی برنامه ریزی می کند.

فیدیک در ایران

در ایران نیز، جامعه مهندسان مشاور ایران، شاخه جوانان مدیریت حرفه ای، خدمات مهندسی را تشکیل داده است که با برقراری ارتباط با این برنامه های فیدیک، آموزش های حرفه ای را در این زمینه تشویق می کند.

انجمن مهندسین مشاور، یکی از دو ارگان پایه گذار جامعه مهندسان مشاور ایران، اولین انجمن حرفه ای از ایران بود که در سال ۱۳۵۲ به عضویت فیدیک درآمد. به دنبال این عضویت و در سال ۱۳۵۴ برای نخستین بار مجمع عمومی فیدیک در یک کشور غیراروپایی و در ایران برگزار شد. در سال ۱۳۷۴ با توجه به اینکه فعالیت های انجمن های مهندسین مشاور در جامعه متمرکز شده بود، جامعه مهندسان مشاور ایران جانشین این انجمن شد و رسماً تنها نماینده فیدیک در ایران شد.

کاربرد رنگهای مختلف کتابهای فیدیک

انتخاب روش انجام پروژه یکی از تصمیم گیریهای استراتژیک پروژه است که در پایان مرحله مطالعات توجیهی و هم زمان یا پس از تصمیم گیری در مورد روش تامین مالی پروژه صورت می گیرد. در این بخش به معرفی کتابهای این موسسه پرداخته شده است:

۱– FIDIC A Guide for Practitioners

طبق آمار موسسه طرح و ساخت آمریکا(DBIA) نسبت پروژه های طرح و ساخت درسالهای ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۰ از ۵ درصد به ۳۵ درصد رسیده است . طبق برآوردهای انجام شده، با انتخاب روش مناسب برای انجام پروژه، می توان هزینه های پروژه را به طور متوسط ۵ درصد و مدت اجرای آن را به میزان قابل توجه ای (در بعضی موارد تا حدود ۳۳ درصد ) کاهش داد. در این قسمت سیستم های قانونی، استانداردها، قوانین وضع شده، تناقضات قوانین، وظایف کارفرما، وظایف پیمانکار و… معرفی و بررسی می شوند.

(کتاب راهنما FIDIC – Contracts Guide در این راهنما، مطالبی پیرامون شرایط پیمان ساخت و اجرا، شرایط پیمان طرح و اجرا و شرایط پیمان EPC(کلید در دست) آورده شده است. )

۲– کتاب فیدیک FIDIC – Contracts Guide

در این راهنما، مطالبی پیرامون شرایط پیمان ساخت و اجرا، شرایط پیمان طرح و اجرا و شرایط پیمان EPCC(کلید در دست) آورده شده است.

۳-  کتاب فیدیک قرمز FIDIC – Red Book

شرایط پیمان ساخت و اجرا (سه عاملی)، برای ساخت و اجرای کارهایی توصیه می شود که توسط کارفرما یا نماینده وی، یعنی مهندس مشاور،، طراحی انجام شده است. در این قراردادها پیمانکار طرح را مطابق پیمان اجرا می کند.

۴-  کتاب زرد فیدیک FIDIC – Yellow Book

شرایط پیمان طرح و اجرا، در این نوع پیمان، پیمانکار طبق خواسته های کارفرما پروژه را طراحی و اجرا می کند.

۵– کتاب نقره‌ای فیدیک  FIDIC – Silver Book

شرایط پیمان EPC(کلید در دست)، این پیمان در پروژه هایی بکار می رود که قطعیت بالایی در زمینه مدت و قیمت نهایی پروژه مد نظر باشد. پیمانکار درر این پیمان مسئولیت کامل طراحی و اجرای پروژه را بر عهده دارد.

۶- کتاب سفید فیدیک FIDIC – White Book

نمونه موافقت نامه خدمات کارفرما/مشاور، این کتاب نمونه‌ای از فرم قراردادهای خدمات فنی و مهندسی فیدیک است و جهت ارائه خدمات سه عاملی (کارفرما، مهندس مشاور و پیمانکار) به کار گرفته می‌شود و در اغلب مشارکت‌های مالی بانک جهانی در سرمایه گذاری‌های بین‌المللی زیرساخت‌های اقتصادی، نظیر جاده‌ها، راه آهن، فرودگاه‌ها، سدسازی و پروژه‌های نفتی و صنعتی کاربرد دارد.

مبانی تاخیر در پروژه های عمرانی

*ایران نما*

۸- کتاب سبز فیدیک، FIDIC – Green Book

فرم کوتاه قرارداد، جهت ارائه خدمات انواع امور مهندسی و ساختمانی با ارزش سرمایه ای نسبتاً کم توصیه می شود. این شرایط برای کارهای نسبتاً ساده یا تکراری و کوتاه مدت، مناسب ارزیابی می شود.

۹- کتاب طلایی فیدیک، FIDIC – Gold Book

در کتاب طلایی فیدیک، که تحت عنوان طراحی، اجرا و بهره برداری پروژه ها ارائه شده است،مطالبی در مورد شرایط عمومی طرح و اجرا، شرایط ویژه درر این پروژه ها و نمونه فرم هایی نیز ارائه شده است.

مطالب پیشنهادی :

مدلسازی اطلاعات ساخت (BIM)

کاربرد BIM  در آتش سوزی و راه فرار

کاربرد BIM  در ایمنی

انتخاب نوع قرارداد در فیدیک FIDIC

فرم پیمان استاندارد فیدیک در پروژه های اجرایی بین المللی برای عقد قرارداد بین کارفرما و پیمانکار شناخته شده است،به ویژه

?شرایط پیمان برای کارهای مهندسی سیویل: کتاب قرمز( ۱۹۸۷)

?شرایط پیمان برای کارهای برقی و مکانیکی شامل نصب تجهیزات: کتاب زرد( ۱۹۸۷)

?شرایط پیمان برای طرح – ساخت و کلید گردان( ۱۹۹۵)

فیدیک در زمان به هنگام کردن کتابهای قرمز و زرد متوجه شد که برخی پروژه ها از محدوده کتابهای موجود خارج شده است. به این دلیل فیدیک نه تنها فرمهای استاندارد را به هنگام و دامنه آن را توسعه داد، بلکه در سال ۱۹۹۹مجموعه ای از چهار فرم استاندارد پیمان منتشر کرد که برای اکثریت پروژه های ساختمانی و نصب در سراسر دنیا مناسب است.

مجموعه سال ۱۹۹۹ شامل:

۱⃣ شرایط پیمان برای اجرای کارهای ساختمانی و مهندسی که توسط کارفرما طراحی می شود: پیمان اجرا

۲⃣ شرایط پیمان برای اجرای کارهای ساختمانی و مهندسی که توسط کارفرما طراحی می شود (نسخه هماهنگ برای بانکهای توسعه چند وجهی) تنها برای پروژه هایی که توسط بانک تامین مالی می شود: پیمان اجرای بانکهای توسعه چند وجهی

۳⃣ شرایط پیمان برای طرح- ساخت کارهای برقی و مکانیکی و کارهای ساختمانی و مهندسی که توسط پیمانکارطراحی می شود: پیمان طرح-ساخت

۴⃣ شرایط پیمان برای پروژه کلید گردان یا EPC

۵⃣ فرم کوتاه پیمان: فرم کوتاه

۶⃣ پیمان لایروبی (بر اساس فرم کوتاه پیمان): پیمان لایروبی

روی تمامی کتاب های مجموعه ۱۹۹۹ نوشته شده : “نسخه اول ۱۹۹۹ ( نسخه آزمایشی در سال ۱۹۹۸ چاپ شد وبا وجود اینکه این نسخه برای پیمان ها اعتبار دارد، در برخی موارد تغییرات اساسی کرده است).